Fundacja Rodzinna – wyczekiwane rozwiązanie firm rodzinnych

Ustawa o fundacjach rodzinnych – projekt opublikowany

W ostatnich dniach na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacyjnego pojawił się projekt ustawy o fundacji rodzinnej, której celem jest wprowadzenie zupełnie nowego podmiotu do porządku prawnego – fundacji rodzinnej.

Cel i najważniejsze założenia fundacji rodzinnych

W odpowiedzi  na postulaty zgłaszane przez środowisko firm rodzinnych, ustawodawca obrał za cel wprowadzenie do porządku prawnego narzędzia, za pomocą którego będą mogły zostać zabezpieczone rodzinne majątki, w tym firmy rodzinne. Co więcej narzędzie te pozwoli zwiększyć potencjał krajowych inwestycji. Fundacja ta ma minimalizować ryzyko nieudanych sukcesji i zagwarantować wielopokoleniową kontynuację działalności biznesowej.

Tym samym fundacja rodzinna zarządza majątkiem, który otrzyma  od fundatora lub fundatorów (zazwyczaj członków rodziny) oraz zapewnia jego ochronę. Co ważne fundacja rodzinna nie prowadzi działalności gospodarczej lecz zarządza majątkiem oraz spełnia świadczenia na rzecz wskazanych przez fundatora beneficjentów (np: pokrywa koszty jego utrzymania, kształcenia), a jeżeli beneficjentem jest organizacja pożytku publicznego to fundacja wspiera realizacje przez niego wyznaczonych celów społecznych albo gospodarczo użytecznych.

Sposób utworzenia fundacji

Z projektu ustawy wynika, że fundacje można będzie utworzyć za pomocą złożonego oświadczenia o utworzeniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim lub testamencie – niemniej jednak niezbędne jest zachowanie formy aktu notarialnego.

Projekt ustawy wymienia również niezbędne czynności konieczne do utworzenia fundacji, a są nimi złożenie oświadczenia przez fundatora o utworzeniu fundacji rodzinnej, ustalenie statutu, ustanowienie organów fundacji (zgodnie z wymaganiami ustawowymi lub statutowymi), wniesienie przez fundatora mienia i wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych – z chwilą wpisu fundacja uzyska osobowość prawną.

Organy fundacji rodzinnych

Ustawodawca wyróżnił także organy fundacji rodzinnej, wskazując min., że będzie ona posiadać zarząd, którego głównym celem ma być prowadzenie wszelkich spraw fundacji oraz reprezentacja jej na zewnątrz. Co więcej zarząd będzie także odpowiadać za ustalenie stanu płynności finansowej i wypłacalności fundacji rodzinnej – warto wskazać, że ustawodawca pozostawił możliwość decyzji co do ilości członków zarządu, a także scharakteryzował wymogi co do tego stanowiska, mianowicie członkiem zarządu może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych – jedynie musi ona wyrazić zgodę na pełnienie funkcji członka zarządu – należy zachować formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym. Ponadto członkiem zarządu może zostać także beneficjent.

Ustawodawca wprowadza także organ fakultatywny – radę protektorów – organ, który może pełnić funkcję nadzorcze min. w stosunku do zarządu. Projekt ustawy o fundacjach rodzinnych wprowadza także zgromadzenie beneficjentów fundacji, organ ten w przypadku niepowołania rady protektorów otrzymać ma uprawnienie do powoływania zarządu fundacji.

Kwestie Podatkowe

Zgodnie z projektem ustawy fundacja rodzinna podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym. O ile wyposażenie fundacji w majątek będzie neutralne podatkowo, o tyle czerpanie przez fundacje zysków z tego majątku podlegać będzie opodatkowaniu, podatkiem 19%. Ustawa nie przewiduje żadnego zwolnienia z opodatkowania dochodu z jakiegokolwiek udziału w zyskach osób prawnych, które zostały uzyskane przez fundację rodzinną. Oznacza to, że w razie wniesienia udziałów lub akcji do fundacji i wypłaty dywidendy do fundacji podlegać będzie opodatkowaniu.

Dodatkowo ustawodawca wskazuje, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) dodany ma zostać art. 21 ust. 1 pkt 105a, który przewiduje, że zwalnia się od podatku dochód uzyskany ze zbycia udziałów w spółce kapitałowej, udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych oraz tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, które zostały otrzymane przez jej beneficjenta lub fundatora z fundacji rodzinnej, w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn przypadającej na te udziały, papiery wartościowe oraz tytuły uczestnictwa

Audyt

Projekt ustawy wprowadza także kwestie związane z audytem, co ciekawe w treści przepisu wskazano, że w terminie 3 miesięcy od zakończenia roku obrotowego fundacji rodzinnej zgromadzenie beneficjentów wyznacza audytora do przeprowadzenia kontroli pod względem m.in. prawidłowości, rzetelności oraz zgodności z prawem – audytorem tym może być między innymi adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy.

Planowo ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.